Gelek bîr angaþtin ji hev cûde hene , ji ber gelekî binyad Hînd-Ewropîne tê îdîakirin ku bapîrên kurdan Medî ji Ewropayê koç kirine Qafqadysyê û di ser Hezarê re xwe gihandine vêderê. Wextekê ev tez gelekî li ser zar û ziman bû.Lê ev tenê wekî îdîa me nehat çespandin. Danerê vê tezê dîrokzanên Ewropî yên ayenparên bûn. Lê wan nekarî vê angeþtê bi belgeyan biçedpînin. 
Texmîna Zal ew e ku pêþiyên kurdan. 

Hurî ( B.Z 2500-1500)Mîtaniya neviyên wan
Mîtanî( B.Z 1500-1250)
Naîrî ( B.Z 1250-900)
Urartu( B.Z 900-600)
Med ( B.Z 750-550)weke qraltî û konfederasyonên eþîran jiyane. 
Gelê kurd ê komageneyê zimanê koçerî û gundewariyê zarên kurdî bi kar tînin. Jiderkên wan ên nivîsê kêm in lê ev nayê wê maneyê ku tunebe. Di gelek belgeyên li Serêkaniyê, Amûdê û Nisêbînê hatine vedîtin de berdest bûye ku B.Z1500 de zimanê nivîsê kar pê hatiye kirin.
Dîroka komên ziman ên tên zanîn B.Z dora salên 20 hezarî de dest pê dike.
Bi cîbûna zimên re li pêþketina hilberînê dike û ev jî civakbûnê derdixe astek bilind. 
" Ar û ard di sumerî de tê wateya zeviye cotê an jî zevî, ji ber ku qûntarên Toros-Zagrosan yên li wirê dijîn ku ji wan re Hurît tê gotin ditandiye".
Piþtî Sûmeran êdî dîrok ji qeydên nivîskî dikare bête þopandin. Çiraya dîrokê ya nivîskî de li deverên cihê cihê yên Kurdistanê pêkhatiyên weke Hurî, Gutî, Kasti, Mîtanî, Naîrî, Subarto, Urartu, Med, komagene li ser doþkê dîrokê xuya dibin. 
Þûnawara Tel-Xelefî ku navendeke çand û hûnerî yê Hurî-Mîtanî ye .
Libaþûrê serkaniyê çemê Xabûrê û di navbera bajarê Mardîn û Mûsil de cîh digre.