Sereke | Beşê Erebî | Beşê Çandî | Gotarekî Rêke | Erşîv

Sereke

Ger



 

 
 

Gotar: Gundikê Dono «romaneke çîrokî»

 


Haştîvan Berkel

Ev pirtûk di sala 1988 de hatîye nivîsîn, gorbihişt M.Baksî di nava 76 rûpeline navîn de nivîsîye, sala 2007 an li Amedê di rêya weşanxaneya LÎS re hatîye weşandin.
Mijara pirtûkê li ser jîyaneke gundîyane û dewreke tevlîhev ya di navbera feodalîzm û kapîtalîzmê û desthilatîya dûkelê û axayan de ye, çîrokek evînî ku bi keser ,zor û sîtemê tê xemilandin û serîhildaneke ramîyarî ku dusê kes pê radibin û hewla hilweşandina sîstema feodal ya li wê deverê dikin, roman bi şêwenivîsa xwe ne kevnar (kilasîk) û ne jî nûjen e, wek gelek romanên kurdî yên berîya salên 2000 hatine nivîsîn ,kesayetên romanê (Aso keçeke gundî ,Bedo xortekî sêwî, evîndarê Asoyê ye, Zibêr aqilmendê êxeye-axa-, Filîto gundîyekî ji gund hatîye derxistin û zavayê Zibêr e, Hecî Zorav xwedîyê gundan yanî axe ye.


Bûyer bi piranî di navbera wan kesayetîyan de derbas dibe.
Nivîskar hewl dide ku rengdêrîyê(wesf) têxe nava romanê û heta astekî biçûk bi ser dikeve lê mixabin xwendevên dide hesînê ku ew jî bi şermokîn hatîye hûnandin di nava refên romanê de, tenê di çend cîyan de wusa dike.
Mirov gava dixwîne pê dihese ku roman bi rengekî çîrokî hatîye hûnandin mînak; monolg(gotûbêj û gengeşeya di nav kesayetên romanê de) bi şêweyê çîrokbêjîyê hatîye hûnandin û tenê nivîskar wek çîrokbêj ji xwendevên re distre û vedibêje, wek mînak;

"Faro derbasî holê bû. Cixareyeke ji titûna kawêş pşça. Tilîyên wî dilerizin. Cixare li ser lêvên wî nedisekinî.
Asoyê dêya xwe qepaç kir. Serê xwe danî ser sînga dêya xwe û girîya.
Asoyê got: dadê, qurban dadê... hwd".

Serbestîya kesayet û lîstikvanên romanê tuneye, hatine dîl kirin ev jî yek ji pirsgirêkên vebêjîya bi şêweya çîrokbêjîyêye, pêwîst bû kesayet xwe bi xwe bi hevdû re bipeyivîyana û gengeşe bikirana, ne li ser zimanê romannivîs lê bervajî li ser zimanê kesayetan dê wusa kesayetên romanê jîndar bibûna û bi xwendevên bidana hesîn ku ew jîndar in û wî ji xwe bîyan nedin xûyakirin.
Dîsa jî nivîskar dizane çawa xwendevên bi xwe ve girêde û ber bi bûyeran ve bikişîne, sazkirina hevokan li gor kurmancîyeke standard hatîye nivîsîn bi zarekî xweş û şêrîn peyv bi peyv li rêzan hatine rêzkirin, evînî, mêrxasî, dilsozî, delkbazî, sixûrî, sîtem, birçîbûn, sirgûnkirin û hwd, nivîskar li ser van stûnan hûnandîye ew jî nimûneyên civakî û rengine ji civak me kurdane ku heta dema îro jî ew tişt dibin ,lewma jî xwendevan xwe ji bûyer dûr nabîne û bervajî bîtir pêde têye girêdan û bengî.
Dawîya bûyeran nivîskar daxwazekê û hêvîyekê bi rengekî şîret dike û diqedîne romana xwe "Kuştina Hecî Zorav û Filîto zû belav bû... Zibêrê Ehmê di bin şikefta Zirqayê de berê xwe da çemê Xerzan û got:
_Ma Xwedêyo tu bi xwe dibînî ... Tu şahidê tarîxa me yî. Her tişt malûmê te ye. Em dîsa hatin serê lîstikê... Tarîxa Xerzan, nahêle ku hejmara Filîtoyan zêde bibe. Roja ku ev tişt bê cî, em ê pişta feleka xayîn bişikînin... hwd".

 
Gotar Nerîne Xwediyê Xwene
 

Puanên Nûçeyê

Asta Dengan: 3.66
Bi Tevahî Deng: 3


Ji kerema xwe re kurtedemeke xwe bide vê dengdanê:

Herî baş
Pir baş
Baş
Ne xirab
Xirab

Vebijark