Soz MihemedLi Kurdistan Sûriyê belgekirina binpêkirinan nayê zanîn ji ber rêgirtina li hebûna rêxistinên mafên mirovan û rêxistinên civaka sivîl ji aliyê PKKê ve, ji ber vê yekê karê belgekirinê û tomarkirina bêtaran mijareke li ber çavaye û nabe bê girtin û dive di çapemeniyê de bên wežandin.
Bi zêdebûna berdewam a hejmara qurbaniyan û revandina zarokan ji aliyê pkkê ve, pêwîst bû ku rola rasteqîne ya belgekirina yasayî ya van binpêkirinan aktîv bibe, lewra çendîn rêkxistinên mafên mirovan hatin damezrandin ku di vî warî de kar dikin, lê karê wan dîsa lewaz e ji ber fižara pkkê û kefxwarina terror kirina andamê rêxistinan.
Ev Pirtûk a ku Nivîskar Mahir Hesen Çap kiriye, tê de hûrgiliyên herî
biçûk ên damezrandina partiyeke siyasî bi mebesta balkižandina ciwanan
ji bo xizmetkirina sîstema PKKê û bidestxistina armancên kesayetî.
Ji
dema ku Ocalan reviya ji Tirkiyê dest bi organîzekirina çalakiyên xwe
li hundirê kurdistana Surî kir û hewl da ku partiyeke siyasî tenê bi
Kurdên Sûriyê re ava bike, çawa ku di pirtûkê de hatiye belege kirin ku
efserekî Sûriyê ji Žaxa Îstixbaratê weke sekreterê partiyê hat
destnîžankirin lê ev yek neçû serî.
Pirtûk wisa li ser gežbûna PKK bi
lîstikên lawaz û diyar, herêmên Kurdan radest kir û bi hižê hogir û
hevalbendê xwe yên ku nezanin li ser peywendiya wan bi rejîma fažîst re
dikene û dest bi operasyonên îžkence, destdirêjî, kužtin û sirgûnkirina
siyasetmedaran kir. Her wiha têde hatiye nivîsandin li ser bac û
periyên ku bi darê zorê ji xelkê dihate standin bi armanca belavkirina
terorê û berfirehkirina bingehên xwe yên girseyî li Kurdistana Sûrî
pižtî ku hema hema bi dawî bû. Di vê pirtûkê de belgeyên dîrokî li ser
revandin, kužtin û girtina sivîlan heye, ji bilî belgekirina navên bi
dehan zarokên biçûk ên dibin temenê 18 salî yên ku ji aliyê Konseya PKKê
ve hatine revandin.
Di derbarê idiyolocî û diružmên partiya nav bûrî
de jî zelalkirin û hewldanek hatiye ku tižtekî ku kurdbûna herêmê nîžan
dide tune ye û li ser bi kar anîna vê siyaseta plankirî têde hatiye
teqes kirin.
Tevî vê yekê di destpêkirina desthilatdariya PKK li
kurdistana Sûrî di dawiya sala 2011an de, žêweyên curbicur yên
binpêkirinên ku ji aliyê dezgehên yên pkk ve li dijî miletê kurd pêk
dihat, dest pê kir, û veguherî binpêkirinên ku bi žêweyekî sîstematîk
têne kirin û bi fermana Konseya PKKê. bi taybetî pižtî ku ENKS derbasî
qonaxa navdewletî bû, ev yek jî ji bo PKKê buye cihê dilnexwežiyê ku
veguherî žerê çekdarî yê navxweyî bike.
Ev pirtûk ku belgekirin,
tomarkirin û aržîvkirina binpêkirinan bi awayekî rast bingeh a ku
dadweriya veguhêz bi rast û durust dest pê bike tevî ku ne pirtûka
yekeme, lê zanyarî ji devê kesên ku hatiye ižkence kirin li ser destê
PKKê hatine belege kirin, û li gorî dinyayê tevayî belege kirin nemaze
prosedurên ku beža yekem a dadweriya veguhêz, ku lêgerîna rastiyê û
dadmendiyê, pêk tîne.
Ji encama Pirtûkê ku piroseya belgekirina
binpêkirinan ewqas girîng e ku dikare wekî bingehek were ku dê pêvajoyên
berpirsiyariyê yên pêžerojê li ser bêne avakirin û mijarên qanûnî û
sivîl vegerînin rewža wan a asayî, û pažê ber bi rewžeke nû ve biçin. ku
dadmendî û wekheviyê ji bo hemû kurdan bê û sînorek ji bo kar û
kiryarên PKKê bête danîn.
Armanca belgekirinê a vê pirtûkê ew e
ku hurgulî, amûr û agahdariya ku em lê digerin diyar dike, û ji ber vê
yekê dibe ku pirsa herî girîng ji bo her saziyekê ev e ku çima belge
dikin û ji bo çi armancê ne? Ji ber ku kêžeya belgekirinê ne pirseke
teknîkî ye, lê ji nêzîk û bingehî ve girêdayî armanca saziyê û pênaseya
wê û rola wê ye.
Di nava vê dîmena rež de, roleke girîng a
Nivîskar û rewženbîran dikarin bilîzin di tespîtkirin û belgekirina
binpêkirinên ji encama siyaseta çewt a PKKê de, û pižtgirîkirina hejar û
belengazan, dadgehkirina sûcdarên van binpêkirinan û dadgehkirina wan.
Žêweyên
parastina mafên mirovan cihêreng in û amûr jî ji hev cuda ne, lê gava
yekem û ya herî girîng ji bo rawestandina binpêkirinan û sînorkirina
wan, belgekirin û žopandine ku vegotina orîjînal a bûyerê li gorî
radtiyê tête gotin. Tevî ku rastî nexwežî bê, an jî kê rasterast di vê
demê de bi axivê ji ber çend sedeman nekarî xwe bigihîne pirava rastiyê.
Ya herî girîng ji van dibe ku kužtin an revandina xelkê bê sûnç , û
dibe û buye qurban were nivîsandin û bi amûrên belgeyên cihêreng bête
tomar kirin.
Belgekirina di vê Pirtûkê de pêvajoyek pir giringe, û bi
pabendbûnek tund ji belgekirinê heye ku rêzê li qurbaniyan bigire û
êžên ku bi wan re derbas bûne bi bîr bîne, ku bûne sedema encamên
siyaseta PKKê ku wextekî pir bi zehmet derbas dibin.
Pêvajoya
bibelgekirina rastiya mafên mirovan, di Pirtûkê de wek hewldanek e ji bo
pirsîna binpêkeran, gihandina dadwerî ji bo xelkên li kurdistana Sûrî û
pêkanîna dadmendiyê, her weha armanca belgekirinê teqeskirina rûdana
žêwazên binpêkirinan e ji bo amadekirina ežkerekirina siyasetek bi
zanebûn li pižt van binpêkirinan. ku teqes buye ku binpêkirin li çend
deveran qewimîye ji aliyê PKKê ve û gelek caran dibe alîkar mîna
dagîrkirina Efrînê û ji ber sedemek ne bûyerek veqetandî ye